Mực nước tĩnh là gì?

Mực nước tĩnh (Static Water Level) là mực nước trong giếng khi không có bất kỳ hoạt động bơm hút hoặc khai thác nào xảy ra. Đây là trạng thái nghỉ tự nhiên của nước trong giếng, được đo từ mặt đất đến bề mặt nước trong giếng. Mực nước tĩnh thường được so sánh với mực nước động, tức là mực nước khi giếng đang được bơm.

Hiểu rõ mực nước tĩnh không chỉ giúp đánh giá trữ lượng nước ngầm mà còn là cơ sở để thiết kế hệ thống khai thác phù hợp, đảm bảo sự bền vững trong sử dụng tài nguyên nước.

Phân biệt mực nước tĩnh và mực nước động

• Mực nước tĩnh: Là mức nước khi giếng không hoạt động, phản ánh trạng thái cân bằng của tầng chứa nước.

• Mực nước động: Là mức nước khi giếng đang được bơm, thể hiện sự thay đổi do áp lực hút của bơm. 
  Sự chênh lệch giữa mực nước tĩnh và mực nước động được gọi là độ hạ thấp mực nước, là chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng cấp nước của giếng.

Tại sao mực nước tĩnh quan trọng?

Đánh giá trữ lượng nước ngầm

Mực nước tĩnh giúp xác định khả năng chứa nước của tầng ngậm nước. Đây là cơ sở để đánh giá mức độ khai thác hợp lý và khả năng duy trì nguồn nước trong dài hạn.

Thiết kế hệ thống khai thác

Thông qua mực nước tĩnh, kỹ sư có thể:

• Tính toán độ sâu đặt máy bơm để đạt hiệu suất cao nhất.

• Lựa chọn công suất bơm phù hợp, tránh tình trạng bơm khô hoặc quá tải.

Bảo vệ và quản lý nguồn tài nguyên

Việc giám sát mực nước tĩnh định kỳ cho phép phát hiện sớm sự suy giảm nguồn nước hoặc ô nhiễm tầng chứa nước. Đây là một biện pháp thiết yếu để bảo vệ nguồn tài nguyên nước ngầm, đặc biệt trong bối cảnh tài nguyên nước đang chịu nhiều áp lực từ biến đổi khí hậu và khai thác quá mức.

Cách đo mực nước tĩnh chính xác

Để đo mực nước tĩnh, cần chuẩn bị một số thiết bị và thực hiện theo các bước sau:

Thiết bị đo phổ biến

• Máy đo mực nước dạng cáp: Sử dụng đầu dò gắn vào cáp đo. Khi đầu dò tiếp xúc với mặt nước, tín hiệu sẽ báo về, cho phép ghi lại khoảng cách từ mặt đất đến mặt nước.

• Thiết bị đo áp suất thủy tĩnh: Đặt cảm biến áp suất vào giếng. Dựa vào áp lực nước tác động lên cảm biến, thiết bị sẽ tính toán chiều cao mực nước.

• Ống dò mực nước thủ công: Sử dụng dây thả có vật nặng gắn đầu. Khi dây chạm mặt nước, đánh dấu độ sâu, nhưng phương pháp này ít chính xác và không phù hợp với giếng sâu.

Quy trình đo

• Ngừng bơm hút nước trong giếng ít nhất 6–24 giờ để nước hồi phục về trạng thái cân bằng tự nhiên.

• Sử dụng thiết bị đo để xác định khoảng cách từ miệng giếng đến mực nước.

• Ghi chép số liệu và lặp lại đo lường định kỳ để theo dõi xu hướng biến đổi.

Những yếu tố ảnh hưởng đến mực nước tĩnh

Tác động tự nhiên

• Lượng mưa: Lượng mưa ảnh hưởng trực tiếp đến mực nước ngầm. Mùa mưa thường làm tăng mực nước tĩnh, trong khi mùa khô làm giảm.

• Địa chất tầng chứa nước: Tầng chứa nước có khả năng thấm và giữ nước khác nhau, dẫn đến sự chênh lệch mực nước tĩnh giữa các khu vực.

Hoạt động của con người

• Khai thác quá mức: Khi bơm nước liên tục và không kiểm soát, mực nước tĩnh sẽ giảm nhanh chóng, gây ra tình trạng cạn kiệt nước ngầm.

• Xây dựng và đô thị hóa: Làm giảm diện tích thấm nước tự nhiên, ảnh hưởng đến khả năng bổ sung nước ngầm.

Quan trắc mực nước tĩnh và giải pháp bảo vệ nước ngầm

Quan trắc định kỳ

• Để duy trì mực nước tĩnh ổn định, cần thực hiện quan trắc định kỳ nhằm:

• Xác định xu hướng suy giảm hoặc hồi phục nước ngầm.

• Cảnh báo sớm nguy cơ cạn kiệt nước hoặc ô nhiễm nguồn nước.

Các giải pháp bảo vệ

• Quản lý khai thác hợp lý: Giới hạn lượng nước khai thác trong mức cho phép, phù hợp với khả năng tái tạo của tầng chứa nước.

• Tăng cường bổ sung nhân tạo: Xây dựng hồ chứa, bãi thấm để nước mưa thấm vào tầng ngậm nước.

• Giảm thiểu ô nhiễm: Ngăn ngừa việc xả thải trực tiếp vào môi trường, đặc biệt là trong khu vực có tầng chứa nước.

Mực nước tĩnh không chỉ đơn giản là một con số kỹ thuật, mà còn là chìa khóa để quản lý bền vững nguồn nước ngầm. Hiểu rõ mực nước tĩnh là gì và cách đo đạc, giám sát định kỳ sẽ giúp bạn tối ưu hóa việc khai thác và bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này.

Hãy bắt đầu từ việc đo lường và theo dõi mực nước tĩnh, cùng chung tay giữ gìn nguồn nước ngầm để thế hệ mai sau cũng được thụ hưởng lợi ích từ tài nguyên thiên nhiên!